Czy wiesz, że recykling plastiku rozpoczyna się już w Twoim domu? To, do którego kosza wrzucisz plastikowe opakowanie po jogurcie czy jednorazową butelkę PET, przesądza o tym, czy dana rzecz trafi na wysypisko, czy do sortowni, a stamtąd do zakładu zajmującego się przetwarzaniem surowców wtórych. Jak wygląda cały proces recyklingu plastiku? I czy może być odpowiedzią na wszystkie problemy związane z jednorazowym plastikiem, zaśmiecającym lądy i oceany? Sprawdzamy!
Wyzwanie: recykling butelek PET
Jednymi z najbardziej uciążliwych odpadów sztucznych są jednorazowe butelki PET, dlatego to ich recyklingowi dokładnie się przyjrzymy. Dlaczego butelki PET są tak problematyczne? Przede wszystkim dlatego, że używamy ich stanowczo za dużo. Poza tym w znacznej mierze są wykonane z ropy naftowej i rozkładają się setki lat, uwalniając do środowiska toksyczne związki, które szkodzą i naturze, i nam.
Składowanie takich odpadów jest bardzo kłopotliwe, bo zwyczajnie nie ma na to miejsca, a wysoko wyspecjalizowanych spalarni śmieci jest zdecydowanie za mało. Recykling butelek PET może być więc szansą na zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń plastikiem. Jak wygląda ten proces krok po kroku?
Od segregacji do regranulatu – etapy recyklingu plastiku
Etap pierwszy – sortowanie śmieci
Pierwszym i najważniejszym etapem recyklingu plastiku jest właściwa segregacja odpadów, która leży głównie po stronie konsumenta. To, czy butelka dostanie drugie życie, zależy tylko od tego, czy wyrzucisz ją do żółtego kosza na śmieci (lub innego kosza przeznaczonego na tworzywa sztuczne). Odpady z tych pojemników trafiają do sortowni, gdzie odzyskuje się surowce nadające się do ponownego przetworzenia.
Etap drugi – segregacja plastiku
Na linii sortowniczej w pierwszej kolejności ręcznie usuwa się śmieci, które mogą zablokować proces recyklingu, np. kartony czy szkło. Później, za pomocą specjalnego sita, oddziela się drobne gabaryty (do 8 cm) i odpady biodegradowalne, które trafią do kompostowni. Z reszty odpadów wysortowuje się wszystkie surowce wtórne. Plastik i papier są wydmuchiwane, a metale i odpady, które nie nadają się do recyklingu, spadają na inny taśmociąg. Po rozdrobnieniu zostaną przetworzone na paliwo RDF wykorzystywane m.in. w cementowniach.
Papier i plastik zostają kolejny raz przesortowane i podzielone na frakcje 2D (papier, folia) oraz 3D (plastik). Z frakcji 3D wydzielone zostają różne rodzaje plastiku, m.in. PET, polistyren czy polipropylen. Poszczególne rodzaje tworzywa, posegregowane według kolorów, zostają sprasowane i związane w bele, które przekazuje się do konkretnych zakładów zajmujących się recyklingiem plastiku.
Tutaj, po rozluźnieniu z bel, butelki pozbawia się etykiet. Później kolejny raz następuje segregacja plastiku, aby usunąć elementy, które nie pasują do pozostałych pod względem koloru i tworzywa. Jeśli recyklat ma być dopuszczony do kontaktu z żywnością, usuwa się też produkty potencjalnie szkodliwe, np. butelki po płynie do prania czy do mycia naczyń.
Etap trzeci – rozdrabnianie plastiku
Wyselekcjonowane butelki PET trafiają do kruszarki, gdzie zostają zmielone na małe, nieregularne kawałki (tzw. płatki), o średnicy ok. 1 cm. Rozdrabniane jest konieczne, ponieważ łatwiej obrabiać małe fragmenty tworzywa niż całe opakowania. Poza tym nie wszystkie sortownie i zakłady recyklingowe mają linie pozwalające kompleksowo przetworzyć plastik – od odpadu do regranulatu. Czasem cały proces odbywa się w kilku różnych zakładach, a zdecydowanie taniej jest przewieźć rozdrobnione tworzywo niż pełnowymiarowe produkty.
Etap czwarty – czyszczenie, mycie i suszenie plastiku
W specjalnym separatorze wykorzystującym podmuch powietrza, z płatków plastiku usuwane są resztki etykiet, pył i brud. Maszyna wywiewa lżejsze elementy, pozostawiając cięższe płatki PET na swoim miejscu. Wstępnie oczyszczone odpady trafiają do kąpieli, podczas której zostają wymyte z resztek kleju i innych zabrudzeń.
Tutaj następuje też ostateczna segregacja plastiku. Te kawałki, które różnią się gęstością od pozostałych (np. opadają na dno, gdy reszta pływa po powierzchni), zostają uznane za pochodzące od innych tworzyw i usunięte z linii produkcyjnej. Czyste płatki PET poddaje się suszeniu – później trafiają do ogromnych silosów, a stamtąd do wytłaczarek.
Etap piąty – powstanie regranulatu (rPET)
W wytłaczarkach cząstki odpadów zostają podgrzane, na skutek czego zmieniają stan skupienia ze stałego w ciekły. Powstałą masę chłodzi się i jednocześnie wytłacza w postaci żyły, którą później tnie się na granulki.
Etap szósty – kontrola laboratoryjna i nowe życie plastiku
Granulki zostają poddane badaniu laboratoryjnemu, podczas którego sprawdza się, czy mają odpowiednią jakość i czy można ich bezpiecznie użyć do produkcji opakowań mających kontakt z żywnością (np. butelek PET). Przebadany regranulat trafia do konkretnych fabryk, w których wykorzystuje się go do produkcji nowych towarów. Może stanowić część lub 100% nowego produktu, np. butelek PET, słuchawek, zabawek śpiwora, plecaka, ubrania czy dywanu. Plastik z recyklingu może być wykorzystywany wszędzie.
Czy recykling rozwiązuje problem plastikowych śmieci?
Recykling tworzyw sztucznych jest potrzebny, ale niestety nie załatwia wszystkich problemów związanych z plastikowymi odpadami. Po pierwsze – nie zawsze się opłaca. Tak naprawdę tylko 9% plastiku produkowanego na świecie trafia do recyklingu (w samej Europie przetwarza się tylko 30% tworzyw sztucznych)[1]. Reszta ląduje na wysypisku śmieci albo trafia do lasów, mórz i oceanów, niszcząc środowisko naturalne.
Po drugie – plastik nie może być przetwarzany w nieskończoność, ponieważ w każdym kolejnym cyklu życia traci na wartości. W założeniu jednorazowa butelka PET może być recyklingowana do 8 razy (tak by powstała z niej kolejna jednorazowa butelka). Później tworzywo wykorzystywane jest do produkcji innych wyrobów. Tyle w założeniu, bo w rzeczywistości butelki PET rzadko przerabiane są na kolejne butelki. Częściej robi się z nich po prostu tekstylia albo ubrania z polaru. Ostatecznie mniej lub bardziej przetworzone tworzywo i tak ląduje na wysypisku śmieci, gdzie będzie się rozkładać jeszcze przez setki lat.
Wątpliwości rodzi też sam przetworzony materiał. To prawda – tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu są lepsze od nowych, pod tym względem, że do ich produkcji nie wykorzystuje się kolejnych ropopochodnych surowców. Nie zmienia to jednak faktu, że za każdym razem, gdy je użytkujemy (pijemy z recyklingowanych butelek, nosimy lub pierzemy odzież z tworzyw sztucznych), do atmosfery i wody uwalniają się mikrocząsteczki plastiku, które zatruwają środowisko i nie są obojętne dla naszego zdrowia.
Dowiedz się więcej o mikroplastiku
Zmiana nawyków kluczem do sukcesu
Jedynym sensownym rozwiązaniem problemu niechcianego, jednorazowego plastiku jest ograniczenie jego produkcji. Jak wiadomo – popyt napędza podaż, a zatem najwięcej w tej kwestii mogą zrobić sami konsumenci, również Ty. Jeśli chcesz przysłużyć się środowisku i zadbać o własne zdrowie, ogranicz kupowanie jednorazowego plastiku. Czy to oznacza, że musisz od razu rezygnować ze wszystkich przyjemności, np. z ukochanych napojów gazowanych? Oczywiście, że nie. Wystarczy przerzucić się z butelkowanych bąbelków na te zrobione samodzielnie, we własnym domu.
Z pomocą naszego ekspresu świeże bąbelki przygotujesz w kilka sekund ze zwykłej kranówki. Wodę możesz nasycać gazem tak, jak lubisz i pić ją solo albo z dodatkami, np. z syropem o ograniczonej ilości cukru i smaku jednego z popularnych napojów.
Co najważniejsze, do ekspresu dołączona jest butelka ze szkła lub z Tritanu – bezpiecznego, wielorazowego plastiku (bez BPA), odpornego na działanie wysokich temperatur. Z jednej butelki możesz korzystać przez 4 lata, co pozwoli Ci wyeliminować nawet 1769 jednorazowych butelek! Butelkę zrobioną ze szkła możesz użytkować bez żadnych limitów czasowych.
Zrezygnuj z dźwigania ciężkich zgrzewek z wodą i produkowania toksycznych śmieci. Dołącz do bąbelkowej rewolucji!
[1] Zob. https://smoglab.pl/czy-recykling-plastiku-ma-sens-rzadza-nim-prawa-rynku-nie-kazdy-plastik-oplaca-sie-przetworzyc-podcast
