Od 1 października 2025 r. zapłacisz dodatkową opłatę za produkty w opakowaniach plastikowych, metalowych lub szklanych. W Polsce obowiązywać będzie system kaucyjny – oznacza to, że opłatę tę możesz odzyskać pod warunkiem odniesienia opakowań do punktu zbiórki. Ile właściwie będziesz dopłacać przy kasie? Jak tę kwotę odzyskać? Jak rozpoznać produkty objęte kaucją? Odpowiadamy.
Dlaczego wprowadzono system kaucyjny i jak on działa?
System kaucyjny wchodzi w życie po to, aby znacząco zwiększyć zbiórkę i recykling opakowań po napojach oraz ograniczyć zaśmiecanie środowiska. To również sposób na realizację unijnych wymogów: dyrektywa SUP (2019/904) nakłada na państwa UE obowiązek osiągnięcia w 2025 r. poziomu 77% selektywnej zbiórki plastikowych butelek o pojemności do 3 l., a do 2029 r. już 90%. Wymaga także określonego poziomu udziału tworzyw z recyklingu: od 2025 r. ma to być min. 25% w butelkach PET, a od 2030 r. 30% we wszystkich butelkach z tworzyw sztucznych. Kaucja ma tu służyć za motywator: płacisz ją przy kasie, a odzyskujesz przy zwrocie, dzięki czemu opakowanie wraca do obiegu.
W Polsce system startuje 1 października 2025 r. i obejmie trzy rodzaje opakowań: jednorazowe butelki plastikowe (PET) do 3 l,
puszki metalowe do 1 l,
butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 l.
System będzie funkcjonować bezparagonowo, co oznacza, że nie będziesz potrzebować paragonu do odzyskania kaucji. Opakowanie ze specjalnym oznaczeniem systemu i nienaruszonym kodem kreskowym będzie można oddać w dowolnym punkcie zbiórki (takim jak sklep czy automat).
Sklepy o powierzchni większej niż 200 m2 (sprzedające napoje objęte systemem) będą miały obowiązek uruchomienia systemu zwrotów i wypłaty kaucji, a mniejsze sklepy będą zobowiązane do pobierania kaucji, jednak do systemu zwrotów przystąpią dobrowolnie (z wyjątkiem sklepów oferujących produkty w opakowaniu ze szkła wielorazowego – te będą również musiały przyjmować zwroty szkła ze swojej oferty).
Co ważne, każda gmina ma mieć co najmniej jeden stacjonarny punkt przyjmowania opakowań. Dzięki temu każdy będzie mieć ułatwiony dostęp do punktów zwrotu i możliwość odzyskania kaucji.
Ile wynosi kaucja za butelki i puszki w systemie kaucyjnym?
Wysokość kaucji określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 8 lipca 2024 r. (Dz.U. 2024 poz. 1046). Stawki są stałe dla danego typu opakowania (nie zależą od marki, ceny napoju ani pojemności). Na etykiecie musi jednak widnieć znak systemu i kwota kaucji – tylko takie opakowania uprawniają do zwrotu! Kaucję odzyskasz w gotówce, a w niektórych miejscach również w formie bonu wymienialnego na gotówkę przy kasie.
Ile wynosi kaucja za butelki plastikowe?
Kaucja za butelki plastikowe wynosić będzie 50 gr za każdą jednorazową butelkę z tworzywa sztucznego (np. PET) do 3 litrów; przepis wprost obejmuje także zakrętki i wieczka z tworzyw sztucznych. Przykład? Za sześciopak wody o pojemności 1,5 litra dopłacisz przy kasie 3 zł kaucji (6 × 50 gr), którą odzyskasz przy zwrocie nieuszkodzonych, oznaczonych butelek.
Ile wynosi kaucja za puszki metalowe?
Kaucja za metalowe puszki wyniesie 50 gr za każdą puszkę o pojemności do 1 litra. Stawka jest więc identyczna jak dla butelek PET, a zwrot odbywa się na tych samych zasadach: opakowanie musi być nieuszkodzone i z czytelnym kodem oraz oznaczeniem systemu.
Ile wynosi kaucja za butelki szklane wielokrotnego użytku?
Za szkło kaucja jest wyższa i wyniesie 1 zł za każdą butelkę szklaną wielorazową do 1,5 litra. Sklepy oferujące takie butelki mają obowiązek przyjmować ich zwroty, nawet jeśli są mniejsze niż 200 m2.
Jak rozpoznać butelkę objętą kaucją?
Chcąc mieć pewność, czy dany produkt podlega kaucji, spójrz na etykietę. Opakowania będące w systemie będą posiadać na etykiecie wyraźny znak (logo) i informację o kwocie kaucji (50 gr albo 1 zł). Widząc to oznaczenie, możesz mieć pewność, że butelkę lub puszkę możesz oddać bez paragonu i odzyskać pieniądze. Ważne jednak, by przy zwrocie opakowanie było:
puste i nieuszkodzone (nie zgniataj go ani nie przebijaj),
z czytelnym kodem kreskowym (to przy jego pomocy automat lub kasjer zweryfikuje zwrot),
z etykietą – nie odklejaj jej przed oddaniem.
Warto pamiętać, że większość nowych butelek będzie miała przymocowaną nakrętkę. Po prostu zakręć ją po wypiciu i zanieś całość do punktu lub butelkomatu. Ponadto w IV kwartale 2025 r. w sprzedaży będą jeszcze równolegle napoje bez oznaczeń – za takie opakowania kaucja nie przysługuje.
Czy kaucję można odzyskać?
Kaucję oczywiście możesz bardzo łatwo odzyskać. Opakowania zwrócisz w sklepie lub innej placówce objętej systemem (do stanowiska obsługi lub do automatu) albo w butelkomacie poza sklepem, np. w przestrzeni publicznej.
Zwrot następuje gotówką lub przelewem na konto. Bon zakupowy jest dopuszczalny, ale tylko jako forma pośrednia, musi bowiem być wymienialny na gotówkę, a jego ważność powinna wynosić co najmniej miesiąc.
Czy kaucji można uniknąć?
Przy zakupie napojów w opakowaniach objętych systemem nie jesteś w stanie uniknąć opłacenia kaucji – będzie ona doliczona do ceny przy kasie, i to niezależnie od jakichkolwiek promocji. Niemniej po zwrocie opakowania pieniądze te możesz w całości odzyskać. Jeśli jednak chcesz rzadziej płacić kaucję (albo wcale), możesz zrezygnować z kupowania napojów w plastikowych butelkach czy puszkach. Zamiast tego możesz gazować wodę w domu saturatorem SodaStream, a do nabąbelkowanej wody możesz dodać jeden z wielu smakowych syropów SodaStream – przy ich pomocy przyrządzisz takie klasyki, jak Pepsi, Mirinda i 7Up, Ice Tea, lemoniadę, napoje owocowe, a nawet energetyczne.
Takie rozwiązanie ma przy okazji kilka dodatkowych plusów: generujesz o wiele mniej plastikowych odpadów, a do tego nie dźwigasz ciężkich zgrzewek z wodą czy napojami. Wodę gazowaną lub ulubione napoje możesz przyrządzić wygodnie w domu w parę chwil, nie przyczyniając się jednocześnie do większego zużycia surowców takich jak jednorazowy plastik.
Bibliografia:
Minister Klimatu i Środowiska. (2024, 8 lipca). Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 8 lipca 2024 r. w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym (Dz.U. 2024 poz. 1046). ISAP – Internetowy System Aktów Prawnych. Pobrano 13 września 2025 z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001046/O/D20241046.pdf
Ministerstwo Klimatu i Środowiska. System kaucyjny. Pobrano 13 września 2025 z: https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny
Ministerstwo Klimatu i Środowiska. System kaucyjny – pytania i odpowiedzi. Pobrano 13 września 2025 z: https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny-pytania-i-odpowiedzi
Ministerstwo Klimatu i Środowiska. System kaucyjny – zasady. Pobrano 13 września 2025 z: https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny-zasady
