W październiku 2025 r. w Polsce wszedł w życie ogólnokrajowy system kaucyjny. Jego założenie jest bardzo proste – oddajesz puste opakowanie, odzyskujesz kaucję. Brzmi nieskomplikowanie, ale praktyka okazuje się nieco trudniejsza. Konsumenci nie zawsze mają pewność, które butelki i puszki są zwrotne, jak je rozpoznać, jak dokonywać zwrotu. Nasz artykuł przeprowadzi Cię przez te zasady, tak by wszystko stało się jasne: od typów opakowań, przez wymagane oznaczenia, po warunki przyjęcia w punkcie zbiórki. Dzięki temu zawsze będziesz wiedzieć, czy w danej sytuacji należy Ci się zwrot kaucji.
Spis treści:
Jakie butelki plastikowe są objęte systemem kaucyjnym?
Jakie oznaczenia mają butelki zwrotne?
Jakie warunki musi spełniać butelka plastikowa, aby była zwrotna?
Czy butelki po alkoholach są zwrotne?
System kaucyjny – podsumowanie
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
System kaucyjny w Polsce obejmuje jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych (PET) przeznaczone na napoje, wraz z ich zakrętkami i wieczkami wykonanymi z plastiku. W tej kategorii mieszczą się np. butelki po wodzie, sokach, napojach gazowanych, nektarach czy izotonikach. Co ważne, żeby podlegały kaucji, opakowania te muszą być oznaczone symbolem systemu kaucyjnego – specjalnym znakiem z informacją o wysokości kaucji umieszczoną na etykiecie.
Warto przy tym pamiętać, że system obejmuje również inne rodzaje opakowań, takie jak puszki metalowe (o pojemności do 1 litra) oraz szklane butelki wielokrotnego użytku (o pojemności do 1,5 litra).
Zwrotowi podlegają wszystkie plastikowe butelki na napoje o pojemności do 3 litrów. Kaucję zapłacisz więc zarówno za te małe, półlitrowe i mniejsze butelki, jak i te duże, np. dwu- lub trzylitrowe.
Z systemu kaucyjnego wyłączone są:
butelki plastikowe o pojemności powyżej 3 litrów,
opakowania po napojach mlecznych (ze względów sanitarnych),
opakowania nie po napojach, lecz innych produktach, np. olejach, sosach.
Kaucji nie podlegają również opakowania zakupione przed uruchomieniem systemu (czyli przed październikiem 2025).
Takie butelki należy – tak jak wcześniej – wyrzucać do pojemników na tworzywa sztuczne, zgodnie z zasadami segregacji odpadów. Dzięki temu, mimo że nie są one zwrotne, nadal możesz przyczyniać się do ich ponownego przetworzenia.
Jak rozpoznać butelkę, za którą zapłacisz (a później odzyskasz) kaucję? To proste – wystarczy zerknąć na etykietę. Opakowania objęte systemem kaucyjnym mają specjalne oznaczenie z symbolem programu oraz informacją o wysokości kaucji. Znak ten powinien być dobrze widoczny i czytelny. Jeśli opakowanie nie ma oznaczenia systemu kaucyjnego, to sprawa jest jasna – nie podlega kaucji. Jeśli zaś posiada, opakowanie podlega kaucji, ale jej zwrot otrzymasz pod pewnymi warunkami.
Żeby butelka mogła wrócić do obiegu i zapewnić Ci zwrot kaucji, musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim powinna być pusta – może zostać w niej odrobina napoju, ale nie powinna być pełna. Ponadto musi być niezniszczona.
Tak, bez tego ani rusz. Każda butelka objęta systemem kaucyjnym musi mieć etykietę producenta i wyraźny kod kreskowy, który pozwala automatom prawidłowo rozpoznać produkt. Zniszczona etykieta lub nieczytelny, zdarty kod mogą sprawić, że butelka nie zostanie przyjęta.
Nie, i jest to naprawdę ważne. Zgnieciona lub pęknięta butelka może nie zostać rozpoznana przez butelkomat, automat sczytuje bowiem nie tylko kod kreskowy, ale też kształt opakowania. Dlatego najlepiej jest oddawać butelki w takim stanie, w jakim zostały kupione – jedynie opróżnione z napoju.
Na szczęście nie. Wystarczy, że będą puste i niezanieczyszczone z zewnątrz (np. błotem, piaskiem czy resztkami jedzenia). Dopuszczalne są śladowe ilości oryginalnej zawartości, ale nie powinno być w nich innych substancji.
Nie zaleca się mycia butelek ze względów ekologicznych – prowadzi to bowiem do zupełnie niepotrzebnego zużycia wody. Jeśli nie ma takiej potrzeby, lepiej tego nie robić.
Możesz oddawać butelki z nakrętką lub bez, ale najlepiej zostawić ją na miejscu, co ułatwia późniejszy recykling. Ponadto od 1 lipca 2024 roku producentów obowiązuje wymóg, by nakrętki i wieczka były trwale przymocowane do jednorazowych butelek plastikowych. W praktyce więc, nie musisz się o to martwić – oddaj ją z przymocowaną nakrętką, zakręconą lub nie. Jeśli zaś z jakiegoś powodu się ona oderwie i zgubi, butelka nadal podlega zwrotowi.
Tak, butelki PET, a nawet puszki po napojach alkoholowych również są objęte systemem kaucyjnym, oczywiście o ile spełniają kryteria dotyczące materiału i pojemności. Oznacza to, że możesz oddać np. butelkę po piwie czy drinku w plastikowym lub aluminiowym opakowaniu. Zwrotowi podlegają także szklane butelki wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra, w tym te po piwie.
Dowiedz się też, ile wynosi kaucja za butelki plastikowe>>
System kaucyjny to ogromny krok w stronę bardziej ekologicznej Polski. Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie chcesz lub nie możesz składować opakowań kaucyjnych, a potem ich odnosić do punktu zbiórki, możesz tego uniknąć poprzez przygotowywanie napojów gazowanych we własnej kuchni dzięki saturatorowi SodaStream. Z jednego syropu SodaStream przyrządzisz nawet 9 litrów napoju, a wielorazowe butelki SodaStream mają okres przydatności około 4 lat (dokładna data jest podana na butelce). To rozwiązanie, dzięki któremu ograniczysz koszty, oszczędzisz miejsce i czas, a jednocześnie zadbasz o środowisko.
SodaStream i system kaucyjny mają więc wspólny cel – mniej jednorazowego plastiku, a więcej świadomych wyborów. Niezależnie jednak od tego, czy wybierzesz oddawanie butelek, czy własne napoje z saturatora – zyskuje planeta.
Od 1 października 2025 r. w sklepach pojawiają się napoje z oznaczeniem kaucji i można je zwracać w punktach zbiórki.
Butelki plastikowe jednorazowe do 3 l, puszki metalowe do 1 l, butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 l. Uwaga – tylko jeśli na etykiecie znajduje się symbol systemu kaucyjnego!
System kaucyjny nie obejmuje plastikowych butelek powyżej 3l, butelek wprowadzonych do obrotu przed wejściem przepisów, a także opakowań po oleju, produktach mlecznych i chemii gospodarczej.
Nie. Mają być opróżnione i bez uszkodzeń.
Nie. Opakowanie ma być puste i bez oznak uszkodzenia.
Od lipca 2024 r. w UE nakrętki muszą być trwale przymocowane do jednorazowych butelek do 3 l. Jeśli jednak nakrętka odpadnie/zginie, butelka nadal podlega zwrotowi (jeśli spełnia wymogi).
Butelki zwrotne mają symbol systemu kaucyjnego (dwie strzałki jedna nad drugą), napis KAUCJA oraz kod kreskowy.
Mogą nie zostać przyjęte. Potrzebne są czytelna etykieta i kod potwierdzające, że opakowanie należy do systemu.
Nie. Zwrot dotyczy wyłącznie opakowań z nowym oznaczeniem systemu.
Bibliografia:
